Samenvatting:
De transitie omtrent duurzaamheid en inclusiviteit zal ook binnen de gezondheidszorg gaan plaatsvinden. Echter door gebrek aan onderzoek ontbreekt het veelal aan kennis en praktische richtlijnen voor het realiseren van de transitie.
The Next Organization (TNXTO) heeft onderzoek gedaan naar de status met betrekking tot inclusiviteit in de gezondheidszorg. Een beter begrip van de huidige situatie is essentieel om toe te werken naar een duurzame en inclusievere gezondheidszorg. Bij dit onderzoek geeft de meerderheid van de ondervraagde aan dat inclusiviteit een streven is binnen de organisatie. Echter blijft een werkelijke transitie naar een inclusieve bedrijfsvoering nog uit, waarbij het gebrek aan kennis en ‘know-how’ het heikel punt blijkt. Om de overgang naar een meer inclusieve organisatie verder te faciliteren zijn informatie over hoe de transitie te realiseren en een roadmap belangrijk.
Steeds meer organisaties verkennen inclusive business models als onderdeel van MVO.
De toegenomen vraag naar duurzame bedrijfsmodellen is een gevolg van de groeiende aandacht voor duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Een belangrijk onderwerp als het gaat om duurzame businessmodellen is inclusiviteit en het bijbehorende inclusive businessmodel (IBM). Inclusiviteit en IBM’s maken deel uit van sociale duurzaamheid, dat naast de economische en ecologische duurzaamheid, één van de drie aspecten die rand voorwaardelijk zijn voor een duurzaam businessmodel.
Een IBM creëert waarde voor de samenleving. Maar ook al winnen inclusiviteit en IBM’s aan populariteit, inclusieve organisaties zijn op dit moment nog steeds eerder uitzondering dan de norm. Dit geldt met name binnen de zorgsector, waar onderzoek naar inclusieve transitie schaars is.
Als TNXTO hebben we onderzoek gedaan naar de huidige status met betrekking tot inclusiviteit, specifiek bij organisaties in de gezondheidszorg. Drie hoofdvragen staan hierbij centraal; wat betekend inclusiviteit in deze sector, in hoeverre vindt een transitie plaats naar inclusieve bedrijfsvoering en wat zijn de voornaamste motivatie, barrière en succesfactoren voor een transitie naar een IBM?
Deze studie heeft uiteindelijk als doel om tot een inclusiviteit-benchmark voor de zorgsector te komen. Een beter inzicht in de huidige stand van zaken in deze sector zal helpen om actiepunten te definiëren en daarmee te komen tot een meer duurzaam en inclusief zorgsysteem.
Bij inclusiviteit in de gezondheidszorg gaat het om betrekken van patiënten, medewerkers en de samenleving.
De term inclusiviteit is ontstaan in de jaren negentig en in de loop der jaren zijn er veel verschillende definities van inclusiviteit en IBM’s geformuleerd. Het kenmerk van een IBM is dat organisaties zich niet uitsluitend richten op winstmaximalisatie, maar ook toegevoegde waarde of ontwikkelingskansen creëren voor de samenleving. Bijdragen aan maatschappelijke ontwikkeling is onderdeel van het businessmodel en behoort daarmee tot de kern van de organisatie.
Om transformatie te bewerkstelligen is het allereerst belangrijk om te begrijpen wat inclusiviteit betekend in de gezondheidszorg.
Respondenten geven drie thema’s aan. Iedereen betrekken als organisatie is het meest genoemde thema en ziet men als belangrijkste element van inclusiviteit. De nadruk ligt hierbij op het betrekken van de gehele samenleving en niet enkel de medewerkers van de organisatie. Specifiek het betrekken van alle lagen van de samenleving bij het productieproces/ het verlenen van de vereiste zorg en het opnemen van alle lagen van de samenleving als consumenten/ patiënten.
De andere meest genoemde thema’s zijn “een positieve impact hebben als organisatie” en “samenwerking tussen verschillende partijen en mensen”.
Figuur 1: Illustratie van hoe sociale en economische voordelen samenkomen in een inclusieve organisatie. Bron: WBCSD (2011)
Wens voor een duurzame transitie is er, werkelijke transitie blijft nog een uitdaging.
Zoals eerder genoemd vindt er een verschuiving plaats naar meer duurzame, inclusieve business modellen. Een van de elementen van benchmarking, nadat is vastgesteld wat onder inclusiviteit wordt verstaan, is na te gaan in welke mate deze overgang ook in deze sector plaatsvindt. Ruim 70% van de respondenten geeft aan dat inclusiviteit deel uitmaakt van de doelstellingen van de organisatie, of op zijn minst een aandachtspunt is. Hoewel inclusiviteit voor de meeste organisaties een doelstelling is, blijkt dat de daadwerkelijke realisatie van een IBM door veel van de ondervraagde organisaties nog niet gerealiseerd is. Het ontbreken van een IBM maar inclusiviteit wel als doelstelling benoemen kan betekenen dat er bij organisaties in deze sector wel een transitie plaatsvindt of gaat plaatsvinden. Daarom is aan de respondenten gevraagd in hoeverre zij daadwerkelijk de transitie naar een IBM maken. De ruime meerderheid van de respondenten geeft aan hier nog niet actief mee bezig te zijn. Slechts enkele respondenten geven aan te werken aan een inclusievere bedrijfsvoering.
Veranderende tijdgeest is belangrijkste motivatie, duidelijke visie essentieel.
Om de transitie naar een inclusieve bedrijfsvoering te maken is motivatie vanuit de organisatie en het management randvoorwaardelijk. Dit kan intern of extern gedreven zijn. De drie meest genoemde beweegredenen in de literatuur zijn; het genereren van nieuwe inkomstenstromen, het bijdragen aan een positieve ontwikkeling van de samenleving en externe druk van klanten en andere stakeholders.
De meest genoemde beweegreden bij de respondenten voor een overgang naar inclusieve bedrijfsvoering is dat een IBM beter past bij de huidige tijdgeest. Vervolgens noemt men MVO, een goed imago, vergroten van marktaandeel en het leveren van een positieve bijdrage aan de samenleving als beweegredenen.
Als we kijken naar barrières geeft bijna 80% van de respondenten aan deze te ervaren bij een overgang naar een IBM. Het gebrek aan kennis over hoe een overgang te realiseren is de meest genoemde barrière. Meer dan een derde van de respondenten geeft aan dat dit de belangrijkste barrière is. Onduidelijkheid of onbegrip over de te nemen stappen richting inclusiviteit en een IBM kan een reden zijn waarom blijkt dat inclusiviteit wel een doelstelling is, maar de daadwerkelijke transitie nog niet duidelijk plaatsvindt.
Naast de voornaamste motivaties en barrières kijken we naar de factoren die bijdragen tot een succesvolle overgang naar een IBM, de zogenaamde succesfactoren. De meest genoemde succesfactor is een duidelijke visie binnen de organisatie waaraan iedereen zich committeert.
Next steps
Om de overgang naar een meer inclusieve organisatie verder te bevorderen en te vergemakkelijken, is het ontwikkelen van een roadmap essentieel. Dit creëert meer duidelijkheid in de te nemen stappen voor en door de organisatie. Vervolgens helpt een praktisch actieplan bij het realiseren van de overgang naar een IBM en duurzamere gezondheidszorg.
Contact
The Next Organization heeft ruime ervaring in het begeleiden van organisaties bij het optimaliseren van haar businessmodel. Wilt u met de organisatie een inclusieve transitie maken of hulp bij het vormen van de strategie en implementatie? Neem dan contact met ons op.
Met dank aan: